اللهمّ ارْزُقْنی فیهِ طاعَةَ الخاشِعین واشْرَحْ فیهِ صَدْری بإنابَةِ المُخْبتینَ بأمانِكَ یا أمانَ الخائِفین.
خدایا در این روز مرا فرمانبرداری خاشعین روزی فرما و سینه ام را به بازگشت دلدادگان بگشا( شرح صدر مردان خداترس به من عطا فرما)، به حق امان دادنت ای ایمنی دل های ترسان.
اللهمّ ارْزُقْنی فیهِ طاعَةَ الخاشِعین
انواع روزی: مادی و معنوی
روزی مادی خداوند، الی ماشاءالله شامل زمین، دریا، آسمان، باران و … است؛ روزی معنوی هم، توفیقات الهی جهت رشد، تکامل و سعادت انسان می باشد.
این فراز از دعا، روزی های معنوی را بیان می کند، زیرا اصل، روزی معنوی است؛ خداوند از روز اول خلقت به فکر روزی های مادی انسان ها بوده و معادن زیرزمینی از قبیل نفت، گاز و غیره، و در روی زمین هم درخت، میوه ها، سبزیجات، دریا، ماهی و غیره را برای انسان ها آفریده است؛ و روزی های مادی به راحتی دست یافتنی است، ولی روزی های معنوی بدست آوردنش سخت بوده و باید این روزی را از خداوند طلب کنیم. ( اللهم ارزقنی توفیق الطاعه- بعدالمعصیه- توفیق الشهاده- حج بیتک الحرام و غیره)
روزی طاعت خاشعین
طاعت، امتثال امر پروردگار است که در احکام خمسه خلاصه می شود؛ طاعت عام و عبادت خاص
اطاعت، به خود انسان، احوالات او و نیّاتش بستگی دارد، لذا درجات مختلف دارد؛ و بهترین نوع آن، طاعت خاشعین می باشد.
خشوع حالتی خاص است که شخص، تمام وجودش معطوف و متوجه خداوند می باشد، حتی اعضاء و جوارح نیز تحت تاثیر مقام و عظمت خداوند قرار می گیرند. (لَوْ أَنْزَلْنَا هَذَا الْقُرْآنَ عَلَى جَبَلٍ لَرَأَيْتَهُ خَاشِعًا مُتَصَدِّعًا مِنْ خَشْيَةِ اللَّهِ، حشر/21)
طاعت و عبادت خاشعین با دیگران فرق دارد، آنها در مقابل عظمت خداوند، بی اختیار به زمین می افتند و گریه می کنند. (وَيَخِرُّونَ لِلْأَذْقَانِ يَبْكُونَ وَيَزِيدُهُمْ خُشُوعًا، إسراء/109)
خشوع در نماز، بسیار تاکید شده است، (الَّذِینَ هُمْ فِي صَلَاتِهِمْ خَاشِعُونَ، مومنون/2) اگر نماز با حضور قلب و خشوع باشد، تَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنْكَرِ می شود، لذا شخص مرتکب دروغ، تهمت، غیبت، بی عفتی، بی حجابی و غیره نمی شود.
خشوع و تکبر متضاد هم هستند. خشوع انسان را به خدا نزدیک می کند، چون خشوع، ظرف جمع آوری رضا و خشنودی خداوند است و هرکس رضایت پروردگار را بدست آورد، به او نزدیک می شود؛ اما کبر و غرور انسان را از خداوند دور می کند. شیطان نیز با تکبر، شیطان رجیم شد. (أَبَى وَاسْتَكْبَرَ، بقره،34)
سنگر فاصله بین انسان و شیطان، خشوع و تواضع است.
تکبر، اعمال را از بین می برد؛ همان طوری که 6000 سال عبادت شیطان با یک لحظه تکبر از بین رفت.
حالا از خدا می خواهیم: اللهمّ ارْزُقْنی فیهِ طاعَةَ الخاشِعین، باید تلاش کنیم.
واشْرَحْ فیهِ صَدْری بإنابَةِ المُخْبتینَ- شرح صدر
شرح صدر همراه خاشعین است، زیرا مخبتین از خَبَت به معنای زمین هموار و نرم بوده و مخبتین انسان های نرم، متواضع، فروتن و خاشع را گویند.
صفات مخبتین:
وَبَشِّرِ الْمُخْبِتِين، الَّذِينَ إِذَا ذُكِرَ اللَّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَالصَّابِرِينَ عَلَى مَا أَصَابَهُمْ وَالْمُقِيمِي الصَّلَاةِ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنْفِقُونَ (حج، 35-34)
1- با نام خدا دلهایشان مملو از خوف خدا می شود.
2- در برابر مصائب، صابر و شکیبا هستند.
3- اهل نمازند.
4- اهل انفاقند.
با توجه به این صفات مشخص می گردد که مخبتین، مرحله عالی خاشعین است.
بأمانِكَ یا أمانَ الخائِفین
به مقام امان خداوند متوسل می شویم، چون اگر او امان دهد، از همه مشکلات و انحرافات محفوظ میمانم. لذا اگر خشوع و انابه و بازگشت به سوی خدا باشد، امنیت می آید والا هم در دنیا و هم در آخرت گرفتار می شویم.

* سياست از ديدگاه امام حسن(ع):
الإمام الحسن «ع»- سأله رجل عن السّياسة فقال: السّياسة أن ترعى حقوق اللَّه، و حقوق الأحياء، و حقوق الأموات. فأمّا حقوق اللَّه فأداء ما طلب و الاجتناب عمّا نهى. و أمّا حقوق الأحياء فهي أن تقوم بواجبك نحو إخوانك و لا تتأخّر عن خدمة امّتك، و أن تخلص لوليّ الأمر ما أخلص لأمّته، و ترفع عقيرتك في وجهه إذا حاد عن الطّريق السّوي. و أمّا حقوق الأموات فهي أن تذكر خيراتهم و تتغاضى عن مساوئهم، فإنّ لهم ربّا يحاسبهم
مردى از امام مجتبى ـ ع ـ پرسيد: سياست چيست؟
فرمود: «سياست، رعايت حقوق خدا، مردم و اموات اين مردم است.»
اما حق خداوند: انجام دادن فرائض (واجبات) و دورى كردن از آنچه ما را نهى كرده است. (محرّمات)
اما حقوق مردم: اين است كه وظيفه خود را نسبت به مردم انجام دهى و هرگز از خدمت به جامعه خود باز نمانى، و تا زمانی که زمامدار با مردم رفتار شایسته ای دارد توهم به او وفادار باشی و اگر روزی از راه راست منحرف شد، با بستگان خود در مقابل او بایستی.
واما حقوق اموات: آن است كه خوبي هاى آنها را یاد کنی و از زشتي هايشان چشم بپوشی؛ زيرا رسیدگی به گناهان آنها بر عهده خداوند است. (الحیاه با ترجمه احمد آرام ج6ص 630 )
*آداب سفره
قَالَ الْحَسَنُ بْنُ عَلِيٍّ ع فِي الْمَائِدَةِ اثْنَتَا عَشْرَةَ خَصْلَةً يَجِبُ عَلَى كُلِّ مُسْلِمٍ أَنْ يَعْرِفَهَا أَرْبَعٌ مِنْهَا فَرْضٌ وَ أَرْبَعٌ مِنْهَا سُنَّةٌ وَ أَرْبَعٌ مِنْهَا تَأْدِيبٌ فَأَمَّا الْفَرْضُ فَالْمَعْرِفَةُ وَ الرِّضَا وَ التَّسْمِيَةُ وَ الشُّكْرُ وَ أَمَّا السُّنَّةُ فَالْوُضُوءُ قَبْلَ الطَّعَامِ وَ الْجُلُوسُ عَلَى الْجَانِبِ الْأَيْسَرِ وَ الْأَكْلُ بِثَلَاثِ أَصَابِعَ وَ لَعْقُ الْأَصَابِعِ وَ أَمَّا التَّأْدِيبُ فَالْأَكْلُ مِمَّا يَلِيكَ وَ تَصْغِيرُ اللُّقْمَةِ وَ الْمَضْغُ الشَّدِيدُ وَ قِلَّةُ النَّظَرِ فِي وُجُوهِ النَّاس
امام حسن(عليه السّلام) فرمودند: سفره دوازده نکته دارد كه بر هر فرد مسلمان لازم است آنها را بشناسد. چهار نکته واجب است و چهار نکته مستحب و چهار ديگر از ادب.
واجب: معرفت است (كه نعمت دهنده را بشناسد) و راضى بودن به نعمتى كه عطا فرموده است و شروع كردن با نام خدا
(گفتن بسم الله) و سپاسگزارى نمودن.
مستحب: پيش از خوراك دست شستن و بر ران چپ نشستن و با سه انگشت غذا خوردن و انگشتان را ليسيدن است.
ادب سفره: خوردن از آنچه در جلو تو است (و بجاى ديگر سفره دست درازى نكردن) و لقمه را كوچك برداشتن و لقمه را كاملا جويدن و کمتر نگاه کردن به چهره دیگران. (خصال ج2ص486 )

این ماه عزیز ماه جود و کرم است
هر لحظه ماه رمضان مغتنم است
امشب که کریم اهل بیت آمده است
از درگه او هر چه بخواهید کم است

اللهمّ لا تؤاخِذْنی فیهِ بالعَثراتِ واقِلْنی فیهِ من الخَطایا والهَفَواتِ ولا تَجْعَلْنی فیه غَرَضاً للبلایا والآفاتِ بِعِزّتِكَ یا عزّ المسْلمین.
خدایا مرا در این روز به لغزش هایم مواخذه نفرما، و از خطاها و بیهودگی هایم درگذر، و مرا نشانه تیر بلاها و آفات قرار مده، بعزتت قسم ای عزت دهنده مسلمانان.
لا تؤاخِذْنی فیهِ بالعَثراتِ
مواخذه از ریشه أخذ به معنای گرفتن می باشد، لذا مواخذه یعنی گرفتن و عقوبت کردن، تنبیه کردن، سرزنش کردن، عتاب و بازپرسی بخاطر گناه و اشتباه.
فَأَخَذَهُمُ اللَّهُ بِذُنُوبِهِمْ، یعنی خداوند آنان را به سبب گناهانشان عقوبت و عذاب نمود؛ آیات با این عنوان و معنا بسیار است.
خدایا مواخذه ام نکن، گرفتار عقابم نکن، عذابم نکن.
خداوند زمانی که از فرمان و تکلیف او نافرمانی و سرپیچی شود، مواخذه می کند، چون نافرمانی موجب خشم و غضب خداوند شده و خشم و غضب، عقاب را هم بدنبال دارد. البته تکلیف انسان براساس وسع است. (لَا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْسًا إِلَّا وُسْعَهَا، بقره/286) یعنی قدرت و توانایی شرط تکلیف است.
حالا ما از خدا تقاضا داریم که با اینکه عثرت و گناهان را انجام داده یا می دهیم، لا تؤاخِذْنی، مجازاتمان نکرده و به ما تخفیف دهد.
مجازات خداوند گاهی دنیوی از قبیل سیل، زلزله و غیره است و گاهی اخروی با جهنم و عذاب است.
عثرات به معنای لغزش هاست ولی در مجموع عثرات، هفوات، خطایا و غیره همان نافرمانی است، نافرمانی اگر از روی نسیان و خطا باشد، خدا مواخذه نمی کند ولی اگر عمدی باشد، قطعا مواخذه خواهد کرد.
تقاضای ما لا تؤاخِذْنی است، البته اگر خداوند بخواهد با عدل خویش با ما برخورد کند، مواخذه و مجازات می شویم ولی فضل و رحمت پروردگار موجب این تقاضا می شود. (وَلَوْ يُؤَاخِذُ اللَّهُ النَّاسَ بِظُلْمِهِمْ مَا تَرَكَ عَلَيْهَا مِنْ دَابَّةٍ، نحل/61) اگر خداوند مردم را به خاطر ظلم و ستمشان مواخذه می کرد، هیچ جنبنده ای را بر روی زمین باقی نمی گذاشت! به این معنا که خداوند بواسطه ظلم مردم، نه تنها انسان ها را نابود می کرد بلکه همه موجودات را! چون ظلم گناه بزرگی است، لذا مواخذه هم فراگیر خواهد شد، وَلَكِنْ يُؤَخِّرُهُمْ إِلَى أَجَلٍ مُسَمًّى، نحل/61
چرا انسان مرتکب عثرات، هفوات و لغزش ها می شود؟ الف) متابعت از هوای نفس، وَلَا تَتَّبِعِ الْهَوَى فَيُضِلَّكَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ، پیروی از هواهای نفسانی(امیال و شهوت ها) مایه انحراف و گمراهی است.
ب) حب دنیا، حبّ الدنیا رأسُ کلِّ خَطیئهٍ؛ عشق افراطی به دنیا عامل همه بدبختی هاست و باعث فراموشی آخرت می شود. (وَمَنْ كَانَ يُرِيدُ حَرْثَ الدُّنْيَا نُؤْتِهِ مِنْهَا وَمَا لَهُ فِي الْآخِرَةِ مِنْ نَصِيبٍ، شوری/20) کسی که زراعت دنیا را بخواهد به او می دهیم( نُؤْتِهِ )؛ البته اندکی از آن را، ولی در آخرت هیچ بهره و نصیبی برای او نخواهد بود.
اقِلْنی فیهِ من الخَطایا والهَفَواتِ
اقاله به معنای پس گرفتن است. مثلا جنسی را خریدید، بدون عیب پس می دهید، طرف مقابل پس می گیرد و این مستحب است.
خدایا خطایا و هفوات مرا اقاله کن، یعنی رایگان و بدون هزینه ببخش. در دعای کمیل نیز می خوانیم، وَ أقِلنی عثرَتی.

حضرت آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب اسلامی عصر روز شنبه، در دیدار جمعی از اساتید، نخبگان علمی و پژوهشگران دانشگاهها، پارک های علم و فناوری و مراکز علمی و تحقیقاتی، با ترسیم اهداف بیست ساله نظام اسلامی برای دستیابی به جایگاه ایرانی «مقتدر، عزتمند، مستقل، متدین، ثروتمند، برخوردار از عدالت و دارای حکومتی مردمی، پاک، جهادگر، دلسوز و پرهیزگار»، دانشگاهها را پایه و اساس این اهداف والا برشمردند و تأکید کردند: «افزایش سرعت رشد علمی در دانشگاهها و مراکز علمی»، «ایجاد و تقویت احساس هویت افتخارآمیز ایرانی- اسلامی در جوانان»، «انقلابی بودن دانشگاهها و دانشجویان»، و «نقش آفرینی واقعی فرماندهان و افسران جنگ نرم»، از جمله الزامات تبدیل شدنِ نظام اسلامی به یک قدرت علمی مطرح، و الگوی مردم سالاری همراه با اسلام و معنویت، در دنیا است.
رهبر انقلاب اسلامی در این دیدار با تأکید مجدد بر اینکه برگزاری جلسات با اساتید دانشگاهها، به منظور احترام و تکریم علم و استادان علم است، به مجاری ارتباطی متعدد خود با دانشگاهیان، نخبگان علمی و دانشجویان اشاره و خاطرنشان کردند: برگزاری چنین جلساتی، علاوه بر نمادین بودن، تصویر اجمالی از فضای گفتمانی، علمی و فکری دانشگاهها ارائه می کند.
حضرت آیت الله خامنه ای سپس، نگاه به آینده کشور را از دغدغه های دانایان، خردمندان و نخبگان هر کشور برشمردند و گفتند: ترسیم چشم انداز آینده از آن جهت مهم است که اداره کشور در سالهای آینده بر عهده دانشجویانی است که اکنون در دانشگاهها مشغول تحصیل و تلاش علمی هستند.
ایشان این موضوع را نشانگر اهمیت جایگاه اساتید و مسئولان دانشگاهها دانستند و خاطرنشان کردند: زنجیره علم و معرفت از آموزش و پرورش تا دانشگاه، وظیفه اصلی برای تحقق آینده مطلوب کشور را برعهده دارند.

صفحات: 1· 2