خداوند متعال در آیه 199سوره اعراف به بندگان خویش بهترین نسخه مکارم اخلاق را نشان میدهد
«خُذِ الْعَفْوَ وَأْمُرْ بِالْعُرْفِ وَ أَعْرِضْ عَنِ الْجَاهِلِینَ»
عفو و میانهروی را پیشه کن( عذر مردم را بپذیر و بر آنان آسان بگیر) و به کارهای عقل پسند و نیکو فرمان بده، و از جلاهان اعراض کن. (اعراف، 199)
- این آیه با تمام سادگی و فشردگی، همه اصول اخلاقی را در بر دارد؛ هم اخلاق فردی (الْعَفْوَ) هم اخلاق اجتماعی (وَأْمُرْ بِالْعُرْفِ) ، هم با دوست (عَفْوَ)، هم با دشمن (أَعْرِضْ)، هم زبانی (وَأْمُرْ)، هم عملی (أَعْرِضْ)، هم مثبت (خُذِ)، هم منفی (أَعْرِضْ)، هم برای رهبر، هم برای امت، هم برای آن زمان و هم برای این زمان، چنانکه امام صادق (ع) فرمودند: «در قرآن آیهای جامعتر از این آیه در مکارم اخلاق نیست».
البته شکی نیست که عفو، در مسائل شخصی است، نه در حق الناس و بیتالمال.
- وقتی این آیه نازل شد، پیامبر (ص) از جبرئیل توضیح و شیوه عمل به این آیه را درخواست کرد. جبرئیل پیام آورد: «تَعفُو عمّن ظلمک، تُعطی مَن حَرمک، تَصِل من قطعک»، از کسی که به تو ظلم کرده در گذر، به کسی که تو را محروم کرده عطا کن و با کسی که با تو قطع رابطه کرده است، ارتباط برقرار کن.