در کتاب مفاتیح الجنان که طی دهه های گذشته یکی از بزرگ ترین کتاب های مورد رجوع عموم برای انجام مستحبات مذهبی بوده به نماز عید نوروز اشاره شده که نمازی است توأم با قرائت سوره حمد و سوره های قدر، کافرون، توحید، فلق و ناس و بسیار شبیه به نمازی است که ضمن آداب و اعمال روز جمعه و روز عید غدیر خم وارد شده است.
در بحارالانوار مجلسی روایات معلی بن خنیس را در خصوص فضیلت و برتری این روز نسبت به سایر ایام آمده است، یکی از روایات مفصل معلی بن خنیس از نوروز را این گونه است: نوروز روزی است که کشتی نوح بر کوه جودی قرار گرفت، روزی است که جبرئیل بر نبی علیه السلام نازل شد، روزی است که رسول اکرم صلی الله علیه وآله، علی علیه السلام را بر دوش کشید تا بت های قریش را از بالای کعبه می کند، روزی است که نبی علیه السلام به وادی جن رفت و از ایشان بیعت گرفت، روزی است که برای علی علیه السلام از مردم بیعت گرفت (غدیر خم) روزی است که قائم آل محمد ظهور خواهد کرد و روزی است که امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف بر دجال پیروز خواهد شد.
اعمال عید نوروز چنان است که امام صادق (علیه السلام) به معلی بن خنیس تعلیم فرمود که: چون نوروز شود غسل کن و پاکیزه ترین جامه های خود را بپوش و به بهترین بوی های خوش خود را معطر گردان پس چون از نمازهای پیشین و پسین و نافله های آن فارغ شدی، چهار رکعت نماز بگذار یعنی هر رکعت به یک سلام و در رکعت اول بعد از حمد ده مرتبه اناانزلنا و در رکعت دوم بعد از حمد ده مرتبه سوره قل یا ایهاالکافرون و در رکعت سوم بعد از حمد ده مرتبه قل اعوذ برب الناس و قل اعوذ برب الفلق را بخوان و بعد از نماز به سجده شکر برو و این دعا را بخوان..
دعای عید نوروز
دعای مخصوص عید نوروز با درود و صلوات بر رسول اکرم صلی الله علیه وآله و آل او و اوصیا و همه انبیا و رسولان آغاز می شود آنگاه با فرستادن درود بر ارواح و اجساد ایشان ادامه می یابد.
در این دعا آمده است: (هذا الذی فضلته و کرمته و شرفته و عظمت خطره) این فراز با اندکی جابجایی در کلمات در دعای مخصوص ماه مبارک رمضان، ماه نزول قرآن نیز آمده است.
فراز پایانی دعای مخصوص عید نوروز: ( اللهم.. .. ما فقدت من شی فلا تفقدنی عونک علیه حتی لا اتکلف مالا احتاج الیه یا ذالجلال و الاکرام ) از آن جهت که در آن سخن از گم شدن و گمشده ها به میان می آید بیش از اندازه قابل توجه است زیرا، چنانکه نقل شده است عید نوروز همان روزی است که حضرت سلیمان علیه السلام انگشتری خویش را پس از مدتی پیدا کرده است.
نماز عید نوروز
4رکعت نماز: رکعت اول: « حمد و 10 مرتبه سوره مبارکه قدر»
رکعت دوم: « حمد و 10 مرتبه سوره مبارکه کافرون»
رکعت سوم:« حمد و 10 مرتبه سوره مبارکه اخلاص»
رکعت چهارم:« حمد و 10 مرتبه سوره مبارکه فلق و 10 مرتبه ناس»
بعد از نماز، سجده شکر بجا آورد و در سجده این دعا را بخواند:اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ الْأَوْصِیَاءِ الْمَرْضِیِّینَ وَ صَلِّ عَلَی جَمِیعِ أَنْبِیَائِکَ وَ رُسُلِکَ بِأَفْضَلِ صَلَوَاتِکَ وَ بَارِکْ عَلَیْهِمْ بِأَفْضَلِ بَرَکَاتِکَ وَ صَلِّ عَلَی أَرْوَاحِهِمْ وَ أَجْسَادِهِمْ اللَّهُمَّ بَارِکْ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ بَارِکْ لَنَا فِی یَوْمِنَا هَذَا الَّذِی فَضَّلْتَهُ وَ کَرَّمْتَهُ وَ شَرَّفْتَهُ وَ عَظَّمْتَ خَطَرَهُ اللَّهُمَّ بَارِکْ لِی فِیمَا أَنْعَمْتَ بِهِ عَلَیَّ حَتَّی لَا أَشْکُرَ أَحَداً غَیْرَکَ وَ وَسِّعْ عَلَیَّ فِی رِزْقِی یَا ذَا الْجَلَالِ وَ الْإِکْرَامِ اللَّهُمَّ مَا غَابَ عَنِّی فَلَا یَغِیبَنَّ عَنِّی عَوْنُکَ وَ حِفْظُکَ وَ مَا فَقَدْتُ مِنْ شَیْ ءٍ فَلَا تُفْقِدْنِی عَوْنَکَ عَلَیْهِ حَتَّی لَا أَتَکَلَّفَ مَا لَا أَحْتَاجُ إِلَیْهِ یَا ذَا الْجَلَالِ وَ الْإِکْرَامِ.« زاد المعاد- مفتاح الجنان، ص: 327»
« این نماز بهتر است در ظهر روز نوروز خوانده شود.»
* زیاد بگوید: یَا ذَا الْجَلَالِ وَ الاکِرَام صلی الله علی محمد و آله الطَّیِّبِینَ الطَّاهِرِین و الحمد لله رب العالمین
«آیة الکرسی و این دعا به تعداد روزهای سال خوانده شود»
آیة الکرسی بخواند و پس از آن این دعا را بخواند:
اللَّهُمَّ هَذِهِ سَنَةٌ جَدِیدَةٌ وَ أَنْتَ مَلِکٌ قَدِیمٌ أَسْأَلُکَ خَیْرَهَا وَ خَیْرَ مَا فِیهَا وَ أَعُوذُ بِکَ مِنْ شَرِّهَا وَ شَرِّ مَا فِیهَا وَ أَسْتَکْفِیکَ مَؤُنَتَهَا وَ شُغْلَهَا یَا ذَا الْجَلَالِ وَ الْإِکْرَامِ. « زاد المعاد- مفتاح الجنان، ص: 328 »
دید وبازدید وصله ارحام، عیادت مریضان،دستگیری از فقرا ومستمندان، ذکر وتوجه قلبی ولسانی به خداوند متعال وتوسل به اهل البیت علیهم السلام و… از دیگر مواردی هستند که در سال نو در میان مردم ما رایج است.
امام صادق(ع) درباره نوروز فرموده است: “هیچ نوروزی نیست که ما در آن متوقع گشایش و فرجی نباشیم؛ زیرا نوروز از روزهای ما و شیعیان ما است.” امام خمینی(ره) در یکی از پیامهای نوروزی می فرماید: “این عید، هر چند یک عید اسلامی نیست ولی اسلام آن را نفی نکرده است.".
منبع: پایگاه اطلاع رسانی حوزه
ماه رجب و ماه شعبان و ماه رمضان شرافت زیادی دارند و در فضیلت آنها روایات بسیاری وارد شده است.
از امام صادق(علیه السلام) روایت است كه حضرت رسول اکرم( صلى الله علیه و آله) فرمود كه: ماه رجب ماه استغفار امت من است؛پس در این ماه بسیار طلب آمرزش كنید كه خدا آمرزنده و مهربان است و رجب را “أصب” مىگویند، زیرا كه رحمت خدا در این ماه بر امت من بسیار ریخته مىشود؛ پس بسیار بگوئید: «أَسْتَغْفِرُ اللهَ وَ أَسْأَلُهُ التَّوْبَةَ».
براى روزه ماه رجب فضیلت بسیار وارد شده است و روایت شده كه اگر شخصی قادر بر آن نباشد هر روز صد مرتبه این تسبیحات را بخواند تا ثواب روزه آن را دریابد: سُبْحَانَ الْإِلَهِ الْجَلِیلِ سُبْحَانَ مَنْ لا یَنْبَغِى التَّسْبِیحُ إِلا لَهُ سُبْحَانَ الْأَعَزِّ الْأَكْرَمِ سُبْحَانَ مَنْ لَبِسَ الْعِزََّ وَ هُوَ لَهُ أَهْلٌ .
اعمال مشترك ماه مبارک رجب:
1- در تمام ایام ماه رجب دعای ذیل را که روایت شده امام زین العابدین(علیه السلام) در حجر در غره خواندند، خوانده شود:
“یَا مَنْ یَمْلِكُ حَوَائِجَ السَّائِلِینَ وَ یَعْلَمُ ضَمِیرَ الصَّامِتِینَ لِكُلِّ مَسْأَلَةٍ مِنْكَ سَمْعٌ حَاضِرٌ وَ جَوَابٌ عَتِیدٌ اللَّهُمَّ وَ مَوَاعِیدُكَ الصَّادِقَةُ وَ أَیَادِیكَ الْفَاضِلَةُ وَ رَحْمَتُكَ الْوَاسِعَةُ فَأَسْأَلُكَ أَنْ تُصَلِّىَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَقْضِىَ حَوَائِجِى لِلدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَىْءٍ قَدِیرٌ .”
2- دعایی را كه از امام صادق(علیه السلام) روایت شده، خوانده شود:
«خَابَ الْوَافِدُونَ عَلَى غَیْرِكَ وَ خَسِرَ الْمُتَعَرِّضُونَ إِلا لَكَ وَ ضَاعَ الْمُلِمُّونَ إِلا بِكَ وَ أَجْدَبَ الْمُنْتَجِعُونَ إِلا مَنِ انْتَجَعَ فَضْلَكَ بَابُكَ مَفْتُوحٌ لِلرَّاغِبِینَ وَ خَیْرُكَ مَبْذُولٌ لِلطَّالِبِینَ وَ فَضْلُكَ مُبَاحٌ لِلسَّائِلِینَ وَ نَیْلُكَ مُتَاحٌ لِلْآمِلِینَ وَ رِزْقُكَ مَبْسُوطٌ لِمَنْ عَصَاكَ وَ حِلْمُكَ مُعْتَرِضٌ لِمَنْ نَاوَاكَ عَادَتُكَ الْإِحْسَانُ إِلَى الْمُسِیئِینَ وَ سَبِیلُكَ الْإِبْقَاءُ عَلَى الْمُعْتَدِینَ اللَّهُمَّ فَاهْدِنِى هُدَى الْمُهْتَدِینَ وَ ارْزُقْنِى اجْتِهَادَ الْمُجْتَهِدِینَ وَلا تَجْعَلْنِى مِنَ الْغَافِلِینَ الْمُبْعَدِینَ وَ اغْفِرْ لِى یَوْمَ الدِّینِ .»
3- از امام صادق (علیه السلام) روایت شده كه در ماه رجب این خوانده شود:
«اللَّهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُكَ صَبْرَ الشَّاكِرِینَ لَكَ وَ عَمَلَ الْخَائِفِینَ مِنْكَ وَ یَقِینَ الْعَابِدِینَ لَكَ اللَّهُمَّ أَنْتَ الْعَلِىُّ الْعَظِیمُ وَ أَنَا عَبْدُكَ الْبَائِسُ الْفَقِیرُ أَنْتَ الْغَنِىُّ الْحَمِیدُ وَ أَنَا الْعَبْدُ الذَّلِیلُ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ امْنُنْ بِغِنَاكَ عَلَى فَقْرِى وَ بِحِلْمِكَ عَلَى جَهْلِى وَ بِقُوَّتِكَ عَلَى ضَعْفِى یَا قَوِىُّ یَا عَزِیزُ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الْأَوْصِیَاءِ الْمَرْضِیِّینَ وَ اكْفِنِى مَا أَهَمَّنِى مِنْ أَمْرِ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.»
4- امام صادق (ع) به شخصي تعليم داد كه در هر صبح و شام و بعد از هر نماز، اين دعا را بخواند:
يا مَنْ اَرْجُوهُ لِكُلِّ خَيْرٍ وَآمَنُ سَخَطَهُ عِنْدَ كُلِّ شَرٍّ يا مَنْ يُعْطِي الْكَثيرَ بِالْقَليلِ يا مَنْ يُعْطي مَنْ سَئَلَهُ يا مَنْ يُعْطي مَنْ لَمْ يَسْئَلْهُ وَمَنْ لَمْ يَعْرِفْهُ تَحَنُّناً مِنْهُ وَرَحْمَةً اَعْطِني بِمَسْئَلَتي اِيَّاكَ جَميعَ خَيْرِ الدُّنْيا وَجَميعَ خَيْرِ الْأخِرَةِ وَاصْرِفْ عَنّي بِمَسْئَلَتي اِيّاكَ جَميعَ شَرِّ الدُّنْيا وَشَرِّ الْأخِرَةِ فَاِنَّهُ غَيْرُ مَنْقُوصٍ ما اَعْطَيْتَ وَزِدْني مِنْ فَضْلِكَ يا كَريمُ يا ذَاالْجَلالِ وَالْأِكْرامِ يا ذَاالنَّعْمآءِ وَالْجُودِ يا ذَاالْمَنِّ وَالطَّوْلِ حَرِّمْ شَيْبَتي عَلَي النَّارِ!
5- از حضرت رسول اکرم(صلى الله علیه و آله) روایت شده كه: هر كس در ماه رجب صد مرتبه بگوید: «أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ الَّذِى لا إِلَهَ إِلا هُوَ وَحْدَهُ لا شَرِیكَ لَهُ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ» و آن را به صدقه ختم فرماید حق تعالى براى او به رحمت و مغفرت و كسى كه چهار صد مرتبه بگوید بنویسد براى او اجر صد شهید عطا فرماید.
6- از نبی مکرم اسلام روایت است: كسى كه در ماه رجب هزار مرتبه “لا إِلَهَ إِلا اللهُ” بگوید خداوند عز و جل براى او صد هزار حسنه عطا کند و براى او صد شهر در بهشت بنا فرماید .
7- روایت است كسى كه در رجب در صبح هفتاد مرتبه و در شب نیز هفتاد مرتبه بگوید: “أَسْتَغْفِرُ اللهَ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ” و پس از اتمام ذکر، دستها را بلند كند و بگوید: “اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِى وَ تُبْ عَلَىَّ” اگر در ماه رجب بمیرد خدا از او راضى باشد و به بركت ماه رجب، آتش او را مس نكند .
8- در کل این ماه هزار مرتبه ذکر: أَسْتَغْفِرُ اللهَ ذَا الْجَلالِ وَ الْإِكْرَامِ مِنْ جَمِیعِ الذُّنُوبِ وَ الْآثَامِ ” گفته شود؛ تا خداوند رحمان او را بیامرزد .
9- سه روز از این ماه را كه پنجشنبه و جمعه و شنبه باشد روزه گرفته شود. زیرا كه روایت شده هر كس در یكى از ماههاى حرام، این سه روز را روزه بدارد حق تعالى براى او ثواب نهصد سال عبادت بنویسد.
10- از حضرت رسول اکرم(صلی الله علیه و آله) روایت شده است كه: هر كس در یك شب از شبهاى ماه رجب ده ركعت نماز به این نحو که در هر ركعت حمد یک مرتبه ، قل یا ایها الكافرون سه مرتبه و توحید یك مرتبه بخواند، خداوند گناهان او را میآمرزد.
التماس دعا
خانم محمودیان، مشاور و روانشناس، در این نشست در جمع طلاب مدرسه علمیه خواهران حضرت نرجس سلام الله علیها ساری گفت: مشاوره گرفتن و مراجعه به روانپزشك اقدامي مفيد و مثبت است زیرا مشكلات رواني هم مانند مشكلات جسمي اگر درمان نشده و به حال خود رها شوند عود كرده و به وضعيت وخيمتري ميرسند.
وی افزود: امروزه بیشتر خانمها بیش از پیش، فشارهای روانی داخل و خارج خانه را تحمل میکنند و بیشتر ممکن است دچار افسردگی یا مشکلات روانشناختی شوند؛ شواهد نیز نشان داده میزان بروز افسردگی در خانمها تقریبا 2 برابر آقایان است.لذا لزوم شناخت خلقوخوی خانمها و توجه به تغییرات هورمونی و اقدام به موقع اطرافیان میتواند تا حدود زیادی سطح سلامت روان خانمها را بالا ببرد.
این مشاور خانواده، خودآگاهی، همدلی، روابط بین فردی، ارتباط موثر، مقابله با استرس، مدیریت بر هیجان، حل مسئله، تصمیم گیری، تفکر خلاق و تفکر نقادانه؛ را از مهارتهای زندگی دانست و گفت: مهارتهای زندگی مهارتهایی هستند که توانایی اجتماعی و روحی فرد را افزایش میدهند و موجب میشوند تا فرد بتواند به نحوی بهتر و موثرتر با مشکلات و دشواریهای زندگی مواجه شود.
وی در ادامه بیان کرد: افسردگی بیماری است که ممکن است به دلایل گوناگون سراغ افراد بیاید. عوامل متعددی برای بیماری افسردگی وجود دارد؛در این میان کسی موفق است که بتواندبر افسردگیاش غلبه کندو با حمایت خود و دیگران احساساتش را تحت کنترل خود درآورد و شادی را مجدد به خود بازگرداند.
وی گفت: اگر دچار افسردگی شدید، متوجه احساس ناامیدی و استیصال که ناگهان بروز کرده میشوید. در این وضعیت بهتر است برای درمان به پزشک مراجعه کنید. اما در این بین خودتان نیز میتوانید با به کارگیری عادتهای صحیح و تغییر در شیوه و سبک زندگی، اقدامات مفیدی برای بهبود وضعیت داشته باشید.
محمودیان درادامه، چهار عوامل شاد زیستن را برشمرد و خاطرنشان کرد: همه ما در زندگی به دنبال خوشبختی و سعادتمندی هستیم. شادی و نشاط در زندگی از جمله عواملی است که احساس رضایتمندی و خوشبختی را برای انسان به ارمغان می آورد. «خنده» تظاهر بیرونی و ظاهری خلق است که سبب آرامش و نشاط درونی می گردد.
وی اضافه کرد: یکی از راههایی که برای شاد زیستن در اسلام توصیه شده که در واقع مهمترین راه و اطمینان بخشترین راهکار است، ذکر خدا و یاد الهی است. همچنان که آیه شریفه می فرماید: ألا بذکر الله تطمئنّ القلوب؛ آگاه باشید که تنها با یاد خدا دلها آرامش مییابد. (سوره مبارکه رعد/ آیه شریفه 21)
این روان شناس تصریح کرد: صله ارحام نیز عامل دیگری برای شاد زیستن است که بنا بر روایات اسلامی سبب افزایش عمر می گردد؛ زیرا باعث تخلیه روانی انسانها در اثر دید و بازدید و گفتگو با یکدیگر می شود.
وی اعلام کرد: از دیگر کلیدهای طلایی برای بدست آوردن شادی در زندگی، صبور بودن است. آنچه سبب میشود شادی از زندگی رخت بربندد و اضطراب و ناراحتی جایگزین آن شود، آن است که انسان در برابر مشکلات صبر نکند. بنابراین صبور بودن از جمله راهکارهای شادکامی در زندگی به شمار می رود.
آقای اندرخورا مشاور خانواده در جمع طلاب و خانواده آن ها بیان کرد: اولین موضوعی که در حوزه مفاهیم دینی ذهنمان را مشغول می سازد هدف از تشکیل خانواده یعنی رسیدن به مفهوم آرامش است. خداوند هم در آیه 21 سوره روم می فرمایند که از نشانه های او این است که همسرانی از جنس خودتان برای شما آفرید تا در کنار آنان آرامش یابید و در میانتان مودّت و رحمت قرار داد.»
وی با اشاره به شاخص های آرامش در خانواده گفت:در زندگی که اگر اعضای آن ، نقد غیر واقعی نسبت به هم داشته، همدیگر را مقایسه کنند؛ همچنین اعتراض نسبت به هم داشته و با هم قهر کنند؛ آرامش واقعی وجود ندارد.
استاد دانشگاه مازندران ادامه داد: اولین نشانه خانواده موفق در حوزه جامعه شناسی ساده زیستی بوده که معنای آن استفاده بهینه و منطقی از آن چه که امروز در اختیار ما است. در مقابل این بحث، اشراف گری به این معناست که درآمد خانواده با هزینه هایش سازگاری نداشته و اصرار بر داشتن بهترین ها وجود دارد.
وی اضافه کرد: رضایت از دومین نشانه خانواده موفق است. کسانی که اعتماد سازی کرده و مهارت لازم و کافی در زندگی مشترک دارند در زندگی به مفهوم رضایت می رسند.
وی تصریح کرد: زمانی که خانم از موضوعی ناراحت است به 15 تا 20دقیقه زمان نیاز دارد تا ذهنش آرام شود و در این زمان همسر نباید او را تنها بگذاررد؛ برعکس آقایان که در زمان ناراحتی نیاز به خلوت داشته و تنها 3 تا5 دقیقه حرف مفید شما را گوش می دهند.
اندرخورا اعلام کرد: سازگاری را می توان سومین نشانه خانواده موفق بر شمرد؛ به این معنا که ویژگی های شخصیتی مثبت و منفی همدیگر را پذیرفته و آگاهانه و عاقلانه نقاط ضعف خود را بپذیریم و برای حل و درمانش اقدام کنیم.