حضرت علىاكبر در روز يازدهم شعبان سال 33 هجرى يعنى دو سال قبل از كشته شدن عثمان به دنيا آمد اين موافق است با قول ابن ادريس در سرائر كه فرموده: على اكبر در خلاقت عثمان چشم به دنيا گشود.
پس در روز عاشورا آن بزرگوار 27 ساله بوده و تاييد مىشود به اتفاق مورخين و علماى علم نسب كه حضرت على اكبر عليه السلام از امام سجاد بزرگتر بوده و امام سجاد در روز عاشورا 23 سال داشتهاند .محدث قمى گويد: در سن على اكبر اختلافى عظيم است، ابن شهر آشوب و محمدبن ابى طالب گويند 18 ساله بوده و شيخ مفيد او را 19 ساله دانسته بنابراين از امام زين العابدين كوچكتر بوده است. و بعضى گويند 25 ساله بوده و غير از اين هم گفتهاند.پس على اكبر از برادرش بزرگتر بوده و اين صحيحترين قول است.
فضائل حضرت على اكبر
الف: شباهت او به پيامبر اكرم صلى الله عليه وآله
اين جوان خوش سيما در طاقت زبان و زيبايى صورت و سيرت و خلقه اشبهترين مردم به رسول خدا بود كه جامع همه كمالات و صفات حسنه و اخلاق نيكو مى باشد.
ليكن درباره اخلاق پيامبر صلى الله عليه وآله مىفرمايد:
اِنّكَ لَعَلى خُلُقٍ عَظيمٍ.
همانا تو داراى اخلاق عظيم و برجستهاى هستى.
و حضرت على اكبر عليه السلام در جميع صفات و اخلاق چون پيامبر بود و پدر بزرگوارش دربارهى او مىفرمودند:
»اللّهُمَّ اشهَد فَقَد بَرزاليهم غُلامٌ اَشبَهُ الناسِ وَ خلقاً و مَنطقاً بِرسولِكَصلى الله عليه وآله و كُنّا اِذا اشتقنا الى نَبيّك نَظَرنا اليهِ .
خدايا گواه باش جوانى كه در خلقت و سيرت و گفتار شبيه ترن مردم به پيامبرت بود به جنگ اين مردم رفت و ما هرگاه به ديدن پيامبرت مشتاق مىشديم به اين جوان نگاه مىكرديم.
ب: عصمت آن بزرگوار
عصمت همانند عدالت داراى درجات متفاوت است و هيچ كس به درجه چهارده معصوم نمى رسد لكن خداوند مقام عصمت را به حضرت على اكبر لطف فرمودهاند .
« صلى اللَّه عَليكَ و عَلى عِترتِكَ و اهلِ بَيتكَ و ابائِك و ابناءِك و اُمَّهاتِكَ الاخيار الا برار الذينَ اذهَبَ اللَّهُ عنهُمُ الرِجسَ و طَهَّرهُم تطهيرا.»
كه دورى از رجس همان عصمت است اما آنچه دال بر مطلب است زيارت رجبيه امام حسين مى باشد كه محدث قمى در مفاتيح نقل كرده است: آنگه به سوى قبر على بن الحسين عليه السلام برو و نزد قبر آن جناب بايست و بگو :
« السلام عليكَ ايها الصديقُ الطيّبُ الزَّكىُّ الحبيبُ المقَّربُ وابن ريحانةِ رسول اللَّه و جَعلكَ مِن اهل البيت الذيت اذهَبَ اللَّه عنهم الرجس وَ طهَّرَهُم تطهيراً.»
كه خداوند آن بزرگوار را از اهل عصمت قرار داد. كلمه طيبه و زكى را نيز مىتوان مويد عصمت دانست .
ج: صفات آن سرور
حضرت على اكبر داراى صفات جلال و جمال و ملكات نيكو بود و به عالم ملكوت وصل بود دو حديث از مرحوم سيدبن طاووس و شيخ مفيد در طى طريق كربلا نقل كرديم كه پدر بزرگوارش گفت:
أَفَسَلنا عَلَى الحَقِ ؛ آيا ما بر حق نيستيم ؟
حضرت فرمودند: بلى، گفت: اِذاً لا نبالى بالموتِ. حال كه چنين است از مرگ باكى نداريم.
د: شجاعت
آن بزرگوار شجاعت را از على مرتضى عليه السلام به ارث برده بود .
علامه مجلسى نقل مىكند؛ آن حضرت به هر جانب روى مىآورد گروهى را به خاك هلاكت مىافكند .
فَلَم يَزَل يُقاتِلُ حتّى ضَجَّ الناسُ مِن كَثَرةِ مَن قَتَلَ منهُم وَ رُوِىَ أنّه قَتَلَ عَلى عَطَشِهِ مأةً و عِشرين رُجلاًثم رَجَعَ الى ابيهِ…فَلَم يَزَل يُقاتِلُ حتّى قَتل تمام المأقَين….
بقدرى از آن لشگر كُشت كه از كثرت كشته به شيون آمدند و روايت شده؛ على اكبر با آنكه تشنه بود 120 نفر را كشت آنگاه نزد پدر بازگشت دوباره به ميدان آمد و آنقدر جنگيد تا كشتهها به دويست نفر رسيد.
ازدواج حضرت على اكبر
اگر بگوئيم آن جناب هنگام شهادت 25 سال يا بيشتر داشتند حتماً ازدواج كرده بودند چون اين بزرگوار تارك اين سنت عظيمه نخواهند بود.
از حديث بزنطى و بعضى عبارات زيارت آن جناب استفاده مىشود كه آن بزرگوار ازدواج نموده و داراى فرزند بودند.
در « كافى» و « تهذيب» و « قرب الاسناد» روايت نموده كه بزنطى از حضرت رضا عليه السلام سوال كرد:
آيا مى شود زنى را با امّ ولد پدر آن زن تزويج نمود؟
فرمودند: بلى، گفت: به ما خبر رسيده كه حضرت سجاد عليه السلام چنين نمودهاند؟ يعنى دختر امام حسن مجتبى عليه السلام و كنيز ام ولد آن حضرت را تزويج نمودهاند.
امام رضاعليه السلام فرمود: چنين نيست بلكه حضرت سجاد عليه السلام دختر امام حسن ام ولد حضرت على اكبر را كه در كربلا شهيد شده بود را تزويج نمودهاند.
مادر حضرت على اكبر
ليلى دختر ابى مرة بن عروة بن مسعود ثقفى است و عروةبن مسعود يكى از سادات اربعه در اسلام است و از بزرگانى بود كه رسول خدا صلى الله عليه وآله او را مثل صاحب ياسين كه قوم خود را به خدا دعوت كرد و او را كشتند و شبيه ترين مردم به عيسى بن مريم ناميدند.
اول شهيد از اهل بيت
چون اصحاب باوفاى ان سرور به درجه ى شهادت رسيدند و نوبت به خاندان آن بزرگوار رسيد على اكبر اول آنها بود كه به ميدان شتافت.
مرحوم سيدبن طاووس و ابن نمانقل مىكنند: چون با آن حضرت بجز خاندانش كسى نماند على بن الحسين كه از زيبا صورتان و نيكو سيرتان روزگار بود بيرون آمد و از پدر اجازه جنگ خوهاست و حضرت به او اجازه داد.
مرحوم شيخ مفيد مى نويسد: همچنان يك يك از ياران سيدالشهدا عليه السلام پيش مىآمدند و كشته مىشدند تا از همراهان امام حسين عليه السلام جز خاندانش كسى نماند پس فرزندش پيش آمد.
ابن ادريس مىنگارد: « و هوَ اوّل قَتيل فى الواقعه يَومَ الطَّفِّ مِن آل ابى طالبٍ. على اكبر اولين كشته از آل ابيطالب در روز كربلا بود.»
از زيارت ناحيه مقدسه هم چنين استفاده مىشود كه حضرت على اكبر عليه السلام اول شهيد از اهل بيت بوده كه مى فرمايد:
«السلامُ عليكَ يا اوّلَ قَتيلٍ من نسل خيرِ سليل من سُلالَةِ ابراهيم الخَليل… سلام بر تو اى اولين جان باخته از خاندان بهترين زادگان)رسول اكرم( از دودمان ابراهيم خليل…»
