در کنار روزه گرفتن(که وجه تمایز اصلی این ماه از سایر ماههاست)، اعمال و دعاهایی نیز سفارش شده است.
اعمال و دعاهایی که شایسته است در هر روز ماه رمضان انجام داد:
خواندن نمازهای یومیّه در اول وقت
خواندن روزانه یک جزء از قرآن کریم(یا لااقل روزی یک حزب)
خواندن دعاهای مشترک هر روز ماه رمضان
خواندن دعاهای مخصوص بعد از هر نماز
خواندن دعای افتتاح بعد از افطار
خواندن دعاهای سحر
خواندن دعای ابوحمزه ثمالی هنگام سحر(که میتوان آن را در چند شب تقسیم کرد)
خواندن 11 رکعت نماز شب (کیفیّت نماز شب رااینجا ببینید)
(تمام این دعاها در کتاب شریف «مفاتیح الجنان» موجود است).
*************************
تذکّر: همانگونه که انسان مریض که به دکتر مراجعه میکند، دکتر علاوه بر داروهایی که برای رفع مرض و معالجه میدهد، از برخی چیزها و خوردنیها هم پرهیز میدهد که انسان نباید انجام دهد، در امور عبادی نیز اینگونه است.
لذا در کنار انجام این اعمال و عبادات، باید مراقب بود که اعضای بدن، مخصوصا چشم و گوش و زبان، به گناه آلوده نشود.
برخی گناهان چشم:
نگاه به نامحرم - نگاه به مکان خصوصی(مانند منزل مردم) - نگاه به نوشتههای خصوصی دیگران - نگاه غضب آلود به پدر و مادر- نگاه به عکس و فیلم مستهجن.
برخی گناهان زبان:
خبری را ندانسته گفتن - عیب جویی از دیگران - مسخره کردن - تهمت زدن - فاش کردن اسرار مردم - رنجاندن مومن - دروغ گفتن - قسم دروغ - شهادت ناحق - گفتگو با نامحرم با قصد لذت- طعنه زدن - دل شکستن - غیبت کردن - زخم زبان زدن - آبرو ریزی - فحش و ناسزا گفتن - سخن چینی کردن.
برخی گناهان گوش:
شنیدن غیبت - شنیدن موسیقی حرام - استراق سمع - شنیدن صدای نامحرم با قصد لذت.
************************
لازم به ذکر است که میتوان با انجام برخی کارها، به رشد و ترقی و قبول شدن اعمالمان در این ماه سرعت بیشتری بدهیم؛
برخی اعمالی که باعث سرعت در قبولی و رشد و ترقی عبادات ما میشود، همانند:
صدقه دادن
کمک به مستمندان
إطعام فقرا و نیازمندان
راه انداختن کار مؤمنین
برطرف کردن مشکلات دیگران
افطاری دادن به مؤمنین
و . . .
************************
این هم دعایی که هر کس آن را در هر شب ماه رمضان بخواند، گناهان چهل سال او آمرزیده شود:
اللَّهُمَّ رَبَّ شَهْرِ رَمَضَانَ الَّذِی أَنْزَلْتَ فِیهِ الْقُرْآنَ وَ افْتَرَضْتَ عَلَى عِبَادِکَ فِیهِ الصِّیَامَ
صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ ارْزُقْنِی حَجَّ بَیْتِکَ الْحَرَامِ فِی عَامِی هَذَا وَ فِی کُلِّ عَامٍ
وَ اغْفِرْ لِی تِلْکَ الذُّنُوبَ الْعِظَامَ فَإِنَّهُ لا یَغْفِرُهَا غَیْرُکَ یَا رَحْمَانُ یَا عَلامُ
اعمال سفارش شده در ماه مبارک رمضان
عنه صلى الله عليه و آله و سلّم :
لَو يَعلَمُ العَبدُ ما في رَمَضانَ لَوَدَّ أن يكونَ رَمَضانُ السَّنَةَ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
اگر بنده ارزش ماه رمضان را بداند ، آرزو مىكند كه سراسر سال ، رمضان باشد .
بحار الأنوار : 96 / 346 / 12 منتخب ميزان الحكمة : 242