به همت معاونت پژوهش موسسه آموزش عالی حوزوی الزهرا(س) گرگان، دومین  جلسه دفاعیه سطح سه با موضوع ” اجتهاد خلفا ، ریشه ها و پیامدها، با رویکرد فقهی ” توسط خانم فاطمه رضایی گرایش فقه و اصول با حضور استاد راهنما حجه الاسلام  ابوترابی و  استاد مشاور حجه الاسلام  علی اصغر فضیلت و استاد داور حجه الاسلام خادم الذاکرین  ، مدیریت منطقه پنج، مدیر و معاونین این مدرسه و شماری از طلاب سطح  دو و سه از طریق ویدئو کنفرانس و با رتبه عالی برگزار گردید.
چکیده پایان نامه:
اجتهاد برای مذاهب اسلامی از اهمیت بسیاری برخوردار است. نوع نگرش به این موضوع در طول تاریخ عامل شکل گیری مذاهب مختلف فقهی اسلامی شده است.اگرچه اجتهاد وسیله پویایی فقه است اما دو دیدگاه اساسی درمورد اجتهاد به طور خاص در مذاهب شیعه و اهل سنت ، موجب به وجود آمدن دو رویکرد متفاوت در عرصه استنباط احکام شده است؛ رویکردی که مبتنی بر اجتهاد در مسائل مستحدثه بر پایه ادله قطعی از کتاب و سنت می باشد، و رویکرد دیگر مبتنی بر استنباط این احکام بر پایه ادله ظنی بوده و اجتهاد به رأی و قیاس را مبنایی برای این کار قرار داده است. اجتهادات فقهی خلفا در صدر اسلام که از نوع دوم رویکرد است در روند اجتهادی مذاهب مختلف اهل سنت تاثیر گذار بوده است. با توجه به مصادیق گوناگون اجتهاد به رأی خلفا در تاریخ مسلم ، زمینه ها و ریشه های گوناگونی در پدیدار شدن آن نقش داشته است، زمینه هایی چون عدم پذیرش حقیقت اسلام و رسالت رسول اکرم(صلی الله علیه و آله)، عدم تعبد به صفات نیک اخلاقی و فرامین اسلام و از سویی وجود ریشه های پنهانی کفر و روحیه تمرد و عصیان. اجتهاد خلفا در صدر اسلام عامل شکل گیری مبانی فقهی خاصی در مذاهب اربعه اهل سنت شده است که با نگاهی دقیق به این مبانی ، ریشه های آن در اعمال نظر شخصی  و اجتهاد به رأی مشهود است، چیزی که به وضوح آن را در فتاوای فقهی امامان مذاهب اربعه اهل سنت می توان یافت. با وجود آنکه علمای اهل سنت در صدد توجیه موارد اجتهادی خلفا بر آمده اند، برخی از ایشان به انتقاد از شیوه اجتهادی خلفای سه گانه پرداخته اند ، که در این راستا همسو با اعتقادات ائمه معصومین ( علیهم السلام) و علمای شیعه قرار گرفته اند.
کلید واژه: اجتهاد، اجتهاد به رأی، قیاس، خلفا، مذاهب اربعه.