از ابن عباس نقل شده که حضرت ابراهیم (علیه‌السلام) در خواب دید که فرزندش را سر می‌برند. «فاصبح بروی یومه اجمع؛ پس صبح بیدار شده و همه آن روز را می‌اندیشید» که آیا خواب او امری است از جانب خدا یا نه؟ ازاین‌رو آن روز ترویه نامیده شد؛ پس از آن در شب دوم در خواب دید، «فلّما اصبح عرف انّه من الله؛ چون صبح شد، دانست که آن از جانب خداست»؛ ازاین‌رو آن روز عرفه نامیده شد.
یوم‌الترویه روزی بود که امام حسین(ع) در مکه در میان حاجیان حضور داشتند، اما به‌جای اینکه مثل حجاج آماده شوند که به عرفات بروند، عمرۀ وداع به‌جای آوردند و با ترک مراسم حج، سفرشان به کربلا آغاز شد. اینکه امام حسین(ع) وسط حاجی‌ها از صف حج بیرون آمد و به سمت کربلا رفت، و حاجیان در آن سال خونبار، عافیت طلبانه حسین(ع) را تنها گذاشتند، خیلی معانی دربردارد! مردمی که به فرزند پیامبر تأسی نکردند، اولاً در واقع مقدمات قتل اباعبدالله ‌الحسین(ع) را فراهم آوردند، و ثانیاً مقدمات نابودی خودشان را در عرصه‌های مختلف فراهم کردند.
روضه های ما از یوم‌الترویه شروع می‌شود. امام حسین(ع) اگر آنجا می‌ماند، می‌خواستند ایشان را مخفیانه- به‌صورت ترور- به قتل برسانند. البته حرکت ایشان به سمت کوفه بود، ولی خُب ایشان را به کوفه راه ندادند و در واقع امام حسین(ع) از همان‌جا لحظه‌های آوارگی‌شان آغاز شد.
منزلت روز ترویه
روز ترویه یکی از ارزشمندترین روزهای زمان برشمرده شده است که خود آداب و اعمالی مخصوص دارد. رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمود: خدای تبارک و تعالی از هر چند چهار شماره برگزید؛ از فرشتگان، جبرئیل و میکائیل و اسرافیل و عزرائیل و از پیغمبران چهار نفر برای مبارزه به وسیله شمشیر: ابراهیم و داوود و موسی و من (پیامبر) و از خاندان‌ها چهار خاندان که فرمود: خاندان آدم و نوح و خاندان ابراهیم و خاندان عمران را بر جهانیان برگزید و از شهرها، چهار شهر برگزید و فرمود: سوگند به تین و زیتون و طور سینین و این بلد امین؛ پس مقصود از تین، مدینه است و از زیتون، بیت‌المقدس و از طور سینین، کوفه و از بلدالامین، مکه و از زن‌ها، چهار زن برگزید: مریم و آسیه و خدیجه و فاطمه (سلام‌الله‌علیها) و از اعمال حج، چهار عمل را برگزید: قربانی کردن و صدا به لبیک بلند کردن و احرام و طواف و از ماه‌ها، چهار ماه که ماه‌های حرام‌اند، برگزید: اعمال رجب و شوال و ذی‌القعده و ذی‌الحجه و از روزها، چهار روز برگزید: روز جمعه و روز ترویه (هشتم ذی‌الحجه) و روز عرفه و روز عید قربان.
شیخ صدوق در امالی آورده است که از جمله اعمال مستحبی حج، اینکه روز ترویه از هنگام زوال شمس تا شب را درک کند، تمام حج تمتع را درک کرده است.
براساس این روایات منزلت روز ترویه تا جایی است که درک آن مساوی با درک تمام حج انگاشته شده است؛ چراکه روز ترویه در اصل آماده شدن برای ورود به عرفات و عید قربان است.
اعمال روز ترویه
روزه و غسل از اعمالی است که مستحب است در روز ترویه انجام شود:
محمد بن ابی‌عمیر از یکی از یارانش از امام جعفر صادق (علیه‌السلام) نقل کرده است که فرمود: روزه روز ترویه، کفاره گناهان یک سال و روزه روز عرفه، کفاره گناهان دو سال است.
محدث قمی در مفاتیح الجنان، روزه این روز را برابر با کفاره شصت سال برشمرده است و آورده است که شیخ شهید، غسل این روز را مستحب دانسته است.
منبع:
(کتاب معتبر کامل الزیارت،ص۱۲۹)

صفحات: 1· 2