رفتار امام رضا (علیه السلام) با خانواده
سراسر مدت سی و پنج سال امامت امام موسی کاظم علیه السلام با حوادث و فراز و نشیب‌های سیاسی آمیخته بود. بیشتر زندگانی ایشان در زندان‌های هارون الرشید سپری شد. امام رضا علیه السلام در تمامی مدتی که امام کاظم علیه السلام زندانی بودند دستیار و پشتوانه استوار پدر در حوادث سیاسی فرهنگی بودند. شریک غم‌ها و رنج‌های پدرشان بودند. هرگز در برابر قدرت‌طلبان هوس باز، خودشان را تسلیم نکردند. ایشان راه پدر را ادامه دادند و مردم را به شدت از یاری رساندن و کمک به خلفای طاغوتی دور می‌کردند. چون امام کاظم علیه السلام بیشتر عمر شریف‌شان در زندان‌ها سپری شد، امام رضا علیه‌السلام به عنوان فرزند ارشد مسئول نگهداری خانواده ایشان بودند، ایشان در این مدت طوری از خانواده‌شان مراقبت کردند، که اجازه ندادند کسی به آنها بی‌احترامی کند، نهایت احترام را به آنها می‌گذاشتند و خطرات دشمنان را از آنان دور می‌کردند.
علاقه حضرت به خانواده‌شان در محبتی که به امام جواد علیه السلام داشتند، نیز قابل ملاحظه است.
قبل از تولد امام جواد (علیه السلام)، فردی به امام رضا علیه السلام می‌گوید: شما کودکان را دوست دارید پس از خداوند بخواهید که پسری به شما عطا کند. حضرت فرمودند: خداوند پسری به من خواهد داد که وارث من می‌شود. هنگامی که اباجعفر علیه السلام متولد شدند، حضرت در طول شب گهواره ایشان را حرکت می‌دادند و با او بازی می‌کردند. امام فرزندشان را آن قدر دوست می‌داشتند که شب را نمی‌خوابیدند و گهواره امام جواد علیه السلام را حرکت می‌دادند. به ایشان عرض شد، آیا مردم با پسرانشان چنین رفتار می‌کنند؟ حضرت فرمودند: این پسر مانند عامه مردم نیست به دنیا آمدن و رشد نمودن او مانند ولادت پدران پاکش است.(1)
رفتار امام با فرزندشان امام جواد علیه السلام آن قدر محبت آمیز و توام با احترام بود که ایشان را به نام صدا نمی‌زدند؛ بلکه بیشتر با کنیه مورد خطاب قرارش می‌دادند. به عنوان مثال می‌فرمودند: «ابوجعفر برای من نوشته است و من برای ابوجعفر نوشتم.»(2) به این ترتیب می‌خواست ایشان را احترام و تمجید کنند.
نمونه دیگر علاقه و وابستگی امام رضا علیه السلام، محبتی بود که به حضرت معصومه علیه السلام داشتند.

صفحات: 1· 2

                       اى كه خواندى تو مرا در حرمت
                                                                                            جان بقربان عطا و كرمت
                       من كه سرگشته بازار توام
                                                                                            مانده ‏ام در ره پر پیچ و خمت
                       جسم من خلق شده تا كه شود
                                                                                             بخدا فرش بزیر قدمت
                      دل من گشته زمین عصیان
                                                                                             كن تو بر پا به دل من علمت
                      تو كه احیا گر احسان هستى
                                                                                              زنده كن این دل مرده ز دمت
                     چه شود اسم نویسى بكنى
                                                                                               در صف عشق مرا با قلمت
                      تو امام الغربایى كه بود
                                                                                               غربتت جلوه‏ گر اندر حرمت
                     اى نشانى همه مظلومان
                                                                                               جان فداى حرم محترمت

 اقسام حقوق بر گردن انسان

خدايت بيامرزد! آگاه باش كه پروردگار را بر تو حقوقى است كه سراپاى وجودت را فراگرفته است:
بزرگترین حقوق خداوند بر تو حقیست که آن ذات مقدس به عنوان حق خود رعایت آنرا برتو واجب نموده است؛ حقـی که اصل حقوق است و از آن حقـوق دیـگر منتشر ومتفرع میشود و در درجه دوم حق خودت بر خودت میباشد؛ که این حقوق از فرق سر تا کف پای ترا شامل می شود.
پس خداوند متعال بر تو واجب کرده رعایت حق چشمت و حق گوشت و حق زبانت و حق دستهایت و حق پایت و حق شکمت و حق عورتت را؛که این اعضای هفت گانه؛ سبب افعال و اعمال تو میباشد و از این اعضا بعنوان وسیله ای برای رسیدن به امیال و آرزوهایت استفاده مینمائی
سپس خداوند متعال از برای افعال و کردار تو نیز به عهده تو حقوقی را قرار داد پس بر گردن تو گزاشت حـق نماز و حق روزه و حق صدقه و حق قربانی را و هم چنین سایر افعال و کارهائی که از تو صادر میشود همه را بر عهدهء تو حقـوقی است که از طرف خدای متعال جعل شده است.
آنگاه حقوقی را که غیر تو برتو دارد از کسانی که دارای حقوق لازم و واجب الرعایه برتو میباشند و خداوند آن حقوق و رعایت آنرا بر تو واجب نموده است پس واجب ترین آن؛ حق پیشوایان؛ بعد حقوق زیر دستان و بعد حقوق نزدیکان میباشد.
این حقـوقی که ذکر شد ریشه و اصل سایر حقوق است و تمام حقـها به این حقوق برگشته و از آن منتشر میشود
پس حقوق پیشوایانی که خداوند برذمه توگزاشته است و رعایت آنرا واجب نموده است؛سه قسم است؛حق کسی که پیشوای تو در حکومت است و بعد حق کسی که پیشوای تو در علم است و بعد حق کسی که پیشوای تو در مُلک است و هرکسی که ترا از جهتی اداره کند پیشوای تو به حساب می آید.
حقـوق رعیت یا کسانی که به نحوی از انحاء تحـت سرپرستی تو قراردارند نیز سه قسم است که خداوند رعایـت آنرا بر تـو واجب نمـوده است؛ کسی که تحـت سیـطره و حکومت تو قرار دارد برتو حقـی دارد و کسی که از تو علم فرا میگیرد برتو حقی دارد زیرا که جاهل رعیت عالم است.
و کسی که تحت تکفـل تو قرار دارد مثل زنی که با او ازدواج نموده ای یا کسانی کــه مملوک تو هستند همه برتو حقوقی دارند.
اما کسانی رحم تو هستند؛ پس حقـوق آنان زیاد است؛باندازهء تعداد اقارب و نزدیکان انسان و خداونـد بر تو واجـب نموده است حق مادرت و حق پدرت و حـق فرزندانت و.حق برادر و خواهرت و بعد حق سایر نزدیکانت؛ پس هرکه قریبتر است مقدم تر است و رعایت حقش در اولویت قرار دارد.
بعد حـق مولا و ولی تست که بر تو احسان میکند و بعد حـق غلام و نوکرت هست که تو به او احسان مینمائی و بعد حق کسانی که نسبت به تو احسان نموده اند وبعد حق اذان گوینده برای نماز و بعد حـق کسی که امام تو در نماز است و بعد حـق کسی که هم مجلس یا هم نشین تو می باشد.

صفحات: 1· 2

اخلاص داشتن نیاز به ممارست دارد
برخی تصور می کنند که اخلاص آسان است، در حالیکه اخلاص داشتن در کارها بسیار دشوار است و نیاز به ممارست دارد.
طلاب و دانشجویان باید به این موضوع توجه داشته باشند که دروس مفید را مطالعه کنند، همانطور که خداوند می فرماید: «وَ یَتَعَلَّمُونَ ما یَضُرُّهُمْ وَ لا یَنْفَعُهُمْ؛ آنها پیوسته چیزی را که به آنها زیان می رسانید و سودی نمی داد، فرا می گرفتند».
اگر در هر کاری نیت خالص داشته باشیم، خداوند متعال راضی است؛ حتی برای تحصیل هم باید نیت خود را خالص کنیم.
متأسفانه برخی علوم تدریس شده در نظام آموزشی ما غیرکاربردی هستند
اگر علمی برای انسان و زندگی انسان مفید نیست، باید کنار گذاشته شود.
«ثَمَرةُ العِلمِ العبودیة»: ثمره علم، عبادت و بندگی خداوند است، بنابراین علمی نافع است که باعث عبودیت بیشتر بندگان شود.
برخی علوم در نظام آموزشی ما در آموزش و پرورش، حوزه و دانشگاه مفید و برخی غیرمفید و غیرکاربردی هستند و در زندگی انسان تأثیری ندارد، بنابراین نباید به دنبال این علوم رفت.
نظام آموزشی کشور باید تغییر کند
برخی علوم تنها در برخی جاها کاربرد دارد، بنابراین نیازی نیست که همه افراد همه علوم را بیاموزند.
نظام آموزشی کشور باید تغییر کند، ریشه و خاک آموزش و پرورش، حوزه و دانشگاه باید عوض شود، به گونه ای که تنها علوم مفید در مراکز آموزشی تدریس شود.
بانوان طلبه باید پاسخگوی شبهات در حوزه اصول دین باشند
هر فردی یک استعدادی دارد و در یک رشته و یا کار خاص می تواند موفق شود از این رو باید استعداد خود را کشف کند و در آن مسیر قرار گیرد.
بانوان طلبه در طول تحصیل باید به طور کامل با اصول دین آشنا شوند و به شبهاتی که در حوزه دین وجود دارند، پاسخ دهند،
در پاسخ به شبهه متبرک بودن ضریح امام حسین(علیه‌السلام) در زمانی که از ایران به عتبات عالیات منتقل می شد می توان به آیه ۳۶ سوره حج «وَ الْبُدْنَ جَعَلْناها لَکُمْ مِنْ شَعائِرِ اللَّهِ؛ و شترهای تنومند را برای شما (در مراسم حج) از شعائر خدا قرار داده‌ایم» اشاره کرد، یعنی شترهایی که به مکه می روند، چون در راه مکه هستند، شعائر الله محسوب می شوند.
جامعه ما باید بانوانی تفسیرگو، حدیث‌ خوان و قصه‌گو داشته باشد
قصه گفتن برای کودکان و نوجوانان هنر است و بانوان طلبه مستعد باید در این زمینه فعالیت کنند، همانطور که قرآن کریم ۲۶۸ قصه دارد و پیامبر گرامی اسلام(صلی‌الله‌علیه‌وآله) با این قصه ها سلمان و ابوذر تربیت کردند.
شهید مطهری(ره) کتاب هایی چون «داستان راستان» تألیف کرد که مورد استقبال بسیاری از مردم قرار گرفت، امروز بانوان طلبه باید در این زمینه فعالیت داشته باشند و مهارت قصه گویی را کسب کنند.
ما باید بانوانی تفسیرگو، حدیث خوان و قصه گو در جامعه داشته باشیم، همچنین در میان بانوان طلبه، افرادی باید پاسخگوی شبهات وهابی ها باشند.

صفحات: 1· 2